ประวัติแก้วโป่งข่าม

"โป่งข่าม"


แก้วกายสิทธิ์แห่งล้านนา


นับแต่โบราณกาลมาแล้วที่คนรุ่นก่อนๆ ได้รู้จักและเห็นคุณค่าของแก้วชนิดต่าง ๆ ว่ามีคุณวิเศษเพียงใด ทั้งยังรู้จักที่จะนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตัวเองและครอบครัว แต่ก่อนที่จะนำมาใช้ได้อย่างถูกต้องตามวิธีการที่แท้จริงนั้นต้องรู้จักคุณลักษณะ ที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ของแก้วแสงแต่ละชนิดเสียก่อน
ตำราดูลักษณะของแก้วตามแบบที่ถูกต้องตามตำราพื้นเมืองลานนานั้นจริง ๆ แล้วเราสามารถแบ่งได้เป็นหลักใหญ่ ๆ ได้ทั้งหมด ๙ ประการ และยังสามารถแบ่งแก้ววิเศษออกได้อีกเป็น ๒๔ ดวง แก้ววิเศษทั้ง ๒๔ ดวงดังกล่าวนี้ถ้าหากว่าผู้ใดก็ตามที่สามารถนำมาครอบครอง หรือทำเป็นหัวแหวนแล้วนำมาสวมใส่มือหรือ อาจจะนำมาพกติดตัวเอาเก็บไว้เป็นขวัญถุงแล้วก็จะทำให้ผู้ที่ครอบครอง จะมีแต่ความสุขความเจริญมั่งศรีสุข ข้าวของอันพึงมีจะไหลมาเทมาและยังมีอานุภาพทางมหาอำนาจ คุ้มครองป้องกันจากภัยอันตรายต่าง ๆ ดังมีผู้ได้ประสบการณ์อยู่เนือง ๆ บางทีก็ถึงขั้นคงกระพันฟันแทงไม่เข้า ที่เรียกกันว่าข่ามคงคำลักษณ์วิเศษณ์ของภาษาทางเมืองเหนือที่มีมาช้านานนั้น จะพรรณนาถึงลักษณะที่เกิดขึ้นภายในเรือนแก้วลักษณะของน้ำแก้วและส่วนพื้น หรือส่วนประกอบที่เกิดขึ้นจริงอย่างเช่นจะพูดถึงประกายอันระยิบระยับ หรือความแพรวพราวของน้ำแก้วเอง คือจะพรรณนาถึงประกายอันวูบวาบระยิบระยับ ของเนื้อแก้วความแพรวพรายของแก้วและ น้ำแก้วได้อย่างน่าฟัง เพราะบรรยายถึงคุณลักษณะแก้วโป่งข่ามที่ต้องการได้ดี


1. แก้วมหานิลไชยโชค


2. แก้ววิฑูรย์ (ไพฑูรย์)


3. แก้วนิลผักตบ
4. วิฑูรย์ฝนแสนห่า


5. บัวระกต (มรกต)


6. สุริยประภา


7. แก้วประภาชมชื่น


8. วชิระเป๊กพรหมสามหน้า (เพชร)

9. วิฑูรย์ขันธะ


10. แก้วปทัมราค (ปัทมราค , ปัทมราช)


11. จันทะแพงค่าหมื่น


12. แก้วสุริยะ


13. มหานิลทรายคำ


14. แก้วพระญาอินสวร (แก้วพระอิศวร)


15. วิฑูรย์ขนบ้งเทศไหมสน


16. ก๊อแดงผจญปราบแพ้ศัตรู (ทับทิม)


17. แก้วสีปะสีใสสะอาด


18. ปทัมก่าน


19. วิฑูรย์เทศ


20. วิฑูรย์ผิวเผือก

22. เนระกันตี (มรกต)


23. มธุกันตี (มรกต)


24. อินทนิลแก้วเผือก


อัญมณีทั้ง 24 ชนิดนี้ โบราณาจารย์ท่านได้ผูกถ้อยคำคล้องจองกัน เพื่ออธิบายคุณลักษณะพิเศษของแก้วแต่ละชนิดไว้ ดังนี้


จตุวีสติ แก้วหยาดฟ้า ลงมา 24 ดวงสู่โขงเขตห้อง
จากเทศท้องเมืองอินทร์ คือแก้วมหานิลไชยโชค
ลักษณะโฉลกถูกชาตา แก้ววิฑูรย์เลิศแล้ว
วิเศษแก้วอุทุมพร เนระจังกรวิเศษ
แก้วผักตบเทศมงคล วิฑูรย์ฝนแสนห่า
ข้าศึกล่าหนีไกล มรกตใสยอดเต้า
มียศทั่วเท้ามูลมา สุริยประภาวิเศษ


วุฒิเทศนานา แก้วประภาชมชื่น
ข้าวของตี่นไหลมา วชิระเป๊กพรหมสามหน้า
ยศทั่วฟ้าเหลือหลาย วิฑูรย์ขนทรายงามเลิศ (แล้ว)
วิเศษแก้วเทศบานงาม แก้วปทัมราคคานชมช้อย
ควรค่าร้อยคำแดง จันทะแพงค่าหมื่น
แก้วสุริยะชื่นปากยำ มหานิลทรายคำกินบ่เสี้ยง
เหล็กขี้เหมี้ยงเกิดเป็นคำ แก้วพระญาอินสวรยินผับโลก
แสนโศกอว่ายหัวลง วิฑูรย์องค์วิเศษ ขนบ้งเทศไหมสน ก๊อแดงประจญปราบแพ้
ข้าศึกล่าหนีไกล แก้วสีพลีใสสะอาด
ข่ามหน้าไม้นาดเป็นกระจวน ปทัมก่านมวลวิเศษ
วิฑูรย์เทศสุขเกษม วิฑูรย์ดีผิวเผือก
น้ำค้างเกิดปลายเขา รัตนาเลาเลิศแล้ว
ชื่อว่าแก้วหมอกมุงเมือง ฤทธีเรืองล้ำเลิศ


น้ำผึ้งเกิดเป็นดี เนระกันตี มหามธุกันตีใสบ่เศร้า
ยศทั่วเท้าปราบชมพู อินทนิลแก้วเผือกงามผ่านแผ้ว
ย่อมหื้อแล้วมโนใจผู้ข้า เป็นรัตนาแก้วไธ้ 24 ดวงแลนา


ขอบคุณข้อมูลจากหนังสือมณีรัตนจากแม่พระธรณี